Paulina Lebl Albala
1891–1967.
| Suprug | David Albala |
|---|---|
| Datum rođenja | 9. avgust 1891. |
| Datum smrti | 8. oktobar 1967. |
| Časopisi | |
| Veze |
Lična situacija
Rođena je 9. 8. 1891. u Beogradu, kao najmlađe dete u porodici Simona Lebla, inženjera u francuskoj kompaniji za podizanje železnica u Srbiji, i majke Natalije. Imala je tri sestre: Herminu, Jelenu i Ružu.
U Nišu je završila osnovnu školu i dva razreda građanske škole.
Od 1904. do 1906. u Beogradu je završila III i IV razred Više ženske škole. Pohađala je kratko i Učiteljsku školu.
Od 1906. do 1909. pohađala je i završila Prvu žensku gimnaziju, na klasičnom odseku.
Učestvovala je u radu literarne družine „Nada”.
Tokom 1906. i 1907. objavljuje prve prevode u Politici.
Godine1909. nagrađen je i objavnjen njen pismeni zadatak „O čitanju”. Iste godine započela je studije arhitekture u Beogradu, ali ih je napustila u prvom semestru.
Od 1909. do 1913. studirala je srpsku i francusku književnost na Filološkom fakultetu u Beogradu. Od kraja 1913. predaje u Prvoj ženskoj gimnaziji u Beogradu.
Od 1917. do 1918. boravila je u Švajcarskoj, a od 1918. do 1939. živi u Beogradu.
Godine 1920. postaje profesorka u Drugoj ženskoj gimnaziji.
Udala se za lekara dr Davida Albalu i sa njim dobila ćerku Jelenu Alba Gojić.
Godine 1940. otišla je u Sjedinjene Američke Države, a od 1942. se nastanjuje u Njujorku.
Godine 1945. vratila se u Evropu i u Beogradu ostala do decembra 1948.
Godine 1948. sa prvom grupom iseljenika odlazi za Izrael.
Od 1951. do 1953. živi u Rimu, a potom do 1955. u Kanadi, zatim odlazi kod ćerke u Los Anđeles, gde je 8. 10. 1967. umrla.
| Mesto rođenja | Beograd |
|---|---|
| Mesto boravka | Italija, Srbija, Švajcarska, Sjedinjene Američke Države, Izrael i Kanada |
| Mesto smrti | Los Anđeles |
| Nacionalnost | jevrejska |
| Maternji jezik | engleski i francuski |
| Bračni status | udata |
| Broj dece | 1 |
| Imena dece | Jelena Alba Gojić |
| Pol dece | F |
| Obrazovanje | univerzitetsko obrazovanje |
Profesionalna situacija
U Politici 1906. i 1907. objavljuje prevode Glanz i Allegro furiozo Ide Boj Ed (Ida Boy Ed).
Godine 1909. u Prosvetnom pregledu br. 1. XXX, objavljen je njen nagrađeni pismeni zadatak „O čitanju”.
Godine 1909. i u periodu od 1912. do 1914. objavljuje prevode Getea, Ludviga Tome, P. Hervjea, M. Baresa, Hajnea, Flobera i O. Vajlda.
U istom periodu objavljuje i originalne radove o Viktoru Igou, kao i književne i pozorišne preglede.
Od 1914. do 1918. objavljuje i u časopisima Odjek (Niš), Književni jug (Zagreb), Moderna žena(Zagreb).
Od 1925. članica je organizacije Ženski pokret i kourednica istoimenog lista, zatim postaje i članica uprave Profesorskog društva i PEN-kluba, osam godina je predsednica Udruženja univerzitetskih i obrazovanih žena. Iste godine odlazi u penziju.
Januara 1937. postaje glavna urednica lista Glasnik Jugoslovenskog ženskog saveza.
Od 1919. do 1939. književne rasprave, oglede, kritike, prikaze, priče, putopise i članke o ženama i ženskoj omladini, prevode i druge priloge objavljuje u listovima i časopisima: Revue Yougoslave, Misao, Ženski pokret, Prosvetni glasnik, SKG, Prilozi, LMS, Strani pregled, Politika, Javnost, Književni jug. Glasnik jugoslovenskog ženskog saveza, Beogradske opštinske novine, Južni pregled, Krug, Naša stvarnost, Život i rad, Žena danas, Vidici, itd.
Pisala je rasprave i osvrte o Dositeju, Njegošu, Ljubomiru Nenadoviću. Jovanu Skerliću, Bori Stankoviću. Branislavu Nušiću, Bogdanu Popoviću, P. Popoviću, Jovanu Dučiću, Stanislavu Vinaveru, kao i o Hajneu, Viktoru Igou, Hermanu Heseu, A. Smedlej, de Stal, itd.
Priredila je za izdavalje niz publikacija, među kojima su i Lj. P. Nenadović, Odabrane strane (1926); B. Knežević, Misli (1931); Bilten Udruženja univerzitetski obrazovanih žena (1931-1935); L’Oeuvre litteraire des femmes yougoslaves (1936), u kojem je napisala predgovor i uvode u pojedina poglavlja, kao i deo o srpskim spisateljicama; Monahinja Jefimija (1936), itd.
Tokom perioda od 1940. do 1942. u Sjedinjenim Američkim Državama učestvovala je u radu Jugoslovenskog informacionog centra.
Sarađivala u listovima Amerikanski srbobran (Pitsburg, 17. 9. 1941.), Slobodna reč (Pitsburg, 1944-1945).
Godine 1947. u Columbia Dictionary of Modern European Literature pisala je o srpskim piscima.
Sarađivala je i u radu filmskih kompanija Metro Goldwyn Meyer i Columbia Picture.
Nakon povratka u Beograd, objavnjuje u Glasu (1947).
U publikaciji Encyclopedia Hebreica koja je izašla u Jerusalimu, objavila je tekstove o jugoslovenskoj književnosti.
Objavljivala u Jevrejskom almanahu, kao i u Bulletin of Association of Yugoslav Jews in the United States, Njujork, 1961.
Godine 2005. objaljena je njena knjiga sećanja Tako je nekad bilo, koja sadrže i bibliografiju koju je autorka sama sačinila.
U knjizi Istorija srpske književne kritike (2008), Predrag Palavestra je pisao; „Pored Isidore Sekulić i Ksenije Atanasijević, za ugledno mesto na književnoj sceni izborila se među prvima Paulina Lebl Albala (...) jedna od ređih emancipovanih i univerzitetski obrazovanih žena u Srbiji. Pripadala je generaciji preduzimljivih srpskih intelektualaca moćnog prosvetiteljskog zamaha modernizam” (str. 345).
Autorku uredila i biobibliografske podatke prikupila: Dubravka Đurić (septembar 2012).
Izvori: Leksikon pisaca Jugoslavije A-Dž, Matica srpska, Novi Sad, 1972, str. 58-59
Paulina Lebl Albala, „Moja Bibliografija“, u Paulina Lebl Albala, Tako je nekad bilo, izdavač Aleksandra Lebl, Beograd 2005, str. 289-293.
| Profesija | autorka proze/romana, autorka putopisa, autorka tekstova za časopise, društveno-kulturna aktivistkinja, književna kritičarka, novinarka, učiteljica/nastavnica/guvernanta, urednica časopisa i prevoditeljka |
|---|---|
| Jezici na kojima je pisala | engleski, francuski i srpski |
| Članstva | redakcijskih odbora i drugo |
Radovi
Monografije
- Teorija književnosti i analiza pismenih sastava: za srednje i stručne škole 1923.
- Razvoj univerzitetski obrazovanih žena 1930.
- Gertruda 1931.
- Deset godina rada Udruženja univerzitetski obrazovanih žena u Jugoslaviji: 1928-1938, 1939.
- Izabrana proza 1951.
- Tako je nekad bilo 2005.
Članci i drugi sastavni delovi
- Zlatno zrnevlje 193?.
- Bugarska istorija 1300–2000.
- Jugoslovenska književnost 1300–2000.
- Alfred Nobel 1300–2000.
- Bugarska književnost 1300–2000.
- Dužnosti savremene jevrejske žene 1300–2000.
- Tihomir Đorđević. Naš narodni život 1300–2000.
- O Bogdanu Popoviću 1300–2000.
- Obetovana zemlja privlači ?.
- Glanz (Sjaj) 1906.
- Allegro furioso 1907.
- O Hamletu 1909.
- O čitanju 1909.
- Der Star 1910.
- Dorian Grey 1910.
- Put iz Minhena u Đenovu 1910.
- Mučenje nadom 1911.
- Viktor Igo u srpskoj književnosti 1912.
- Legenda o svetom Julijanu Gostoprimcu 1912.
- Noćni napad 1912.
- Čvorak 1912.
- Crna Gora - Albanija 1913.
- Tom Bred i Džon Bred 1913.
- Mon premier amour 1913 (1914).
- Dve žene briškog građanina 1913.
- Književni i pozorišni pogledi 1913 i 1914.
- Izola Bela 1914.
- Smrt Jovana Skerlića 1914.
- Skerlićeva Godišnjica 1915.
- O transcripciji latinicom stranih osobnih imena 1918.
- Jedan susret 1918.
- Moderna žena 1918.
- Le Même chemin 1919.
- Vrednost emocije u životu 1919.
- Jedna nepravda. Dodatci na skupoću ženama državnim činovnicima 1920.
- Sveti Sava 1920.
- Međunarodni savez za ograničenje priraštaja 1920.
- Ružica Stojanović 1920.
- Stanislav Vinaver 1920.
- Milica Janković. Pre sreće. 1920.
- Naše učenice : Odlomak iz studije „Naš ženski Podmladak” 1921.
- Prikaz knjige Zdenke Marković: Let 1921.
- Mogu li žene doći na univerzitetsku katedru 1921.
- Dositej i Njegoš o ženama 1922.
- Antologija srpskih narodnih pesama, od Vojislava M. Jovanovića 1922.
- Le Journalisme et la littérature 1922.
- Jovan Skerlić 1922.
- Ka poznavanju Ljubomira P. Nenadovića 1923.
- Sećanje na Jovana Skerlića 1924.
- Gospođa de Stal 1924.
- Ljubomir P. Nenadović. Odabrane strane 1926.
- Ideje Ljubomira P. Nenadovića 1926.
- Kriza knjige 1927.
- Srpski prevodi iz francuske književnosti u 18. veku 1927.
- Razvoj univerzitetskog obrazovanja žena 1928.
- Putopisi Jovana Dučića 1928.
- Potreba za organizacijom univerzitetski obrazovanih žena 1930.
- Razvijanje socijalne svesti 1930.
- Stan za izdavanje 1930.
- Ima pravde na ovome svetu 1930.
- Pismo predsednice Udruženja univerzitetski obrazovanih žena, upućeno univerzitetski obrazovanim ženama 1930.
- Dr. Tihomir Đorđević. Naš narodni život 1931.
- Sreća 1932.
- Izložba dečje knjige: jedna kulturna manifestacija Ženskog pokreta 1933.
- Gramofon 1933.
- Znanje je svetlost 1933.
- Impresije iz Engleske 1933.
- Kongres PEN kluba u Dubrovniku 1933.
- Udeo jugoslovenskih Jevreja u izgradnji duhovne kulture 1933.
- Jelisaveta Popović-Ibrovac 1934.
- Proslava dvadesetpetogodišnjice Prve ženske gimnazije u Beogradu 1934.
- Dvadesetpetogodišnjica Prve ženske gimnazije 1934.
- Pogled na skupštinu Jugoslovenskog ženskog saveza 1934.
- Udaja 1934.
- Povodom premijere Nušićevog „Uježa“ 1935.
- Sa prvog kongresa Udruženja univerzitetski obrazovanih žena 1935.
- Uticaj žena na stvaranje javnog mišljenja 1935.
- Vardar 1935.
- Godišnjica smrti Velikog Kralja 1935.
- Spremanje profesora srednje nastave u Bugarskoj 1935.
- Viktor Hugo i Srbi 1935.
- Publikacije povodom kongresa Internacionalnog ženskog saveza 1936.
- Pregled pokreta za mir 1936.
- A. Arato: L'Einseignement sécondaire des jeunes filles en Europe 1936/1937.
- Značaj kongresa Internacionalnog ženskog saveza u Dubrovniku 1936.
- Prikaz knjige Ikonije Simić: Katarina Milovuk, njen život i rad 1936.
- Intelektualci u današnjem društvu 1936.
- Povodom Kongresa Internacionalnog ženskog saveza u Dubrovniku 1936.
- Publikacije Povodom kongresa Internacionalnog ženskog saveza u Dubrovniku 1936.
- Slobodanu J. Jovanoviću in memoriam 1936.
- Povodom smrti Tome Masarika 1937.
- Ivana Brlić-Mažuranić 1937.
- Veličina jevrejskog naroda 1937.
- Svatovi u delu Borisava Stankovića 1937.
- Dr. Anka Gođevac, Amsterdam-Ankara 1937.
- Beograd u pripovetkama Ljubomira P. Nenadovića 1937.
- Dr. Anka Gođevac, Amsterdam-Ankara 1937.
- Dr Ivan Pregelj: Osnovne crte iz književne teorije 1937.
- U čast Malvine Gogić 1937.
- Povodom izložbe knjiga jugoslovenskih književnica u Beogradu 1937.
- Humor Žaka Konfina 1937.
- Francuska i savest čovečanstva 1938.
- Savremenost Hajneova 1938.
- Kroz srednju školu Radoja Kneževića 1938.
- Savremena žena kao književni stvaralac – Sama roman Agnese Smedley 1938.
- Dole oružje – Berta Sutner, velika pobornica za mir 1938.
- Da li su žene inferiorne? 1938.
- Porodični život Jevreja u srednjem veku, prema engleskoj knjizi 1938.
- Jedna knjiga životne mudrosti: Blago cara Radovana od Jovana Dučića 1938.
- Veri Kićevac in memoriam 1938.
- Razmatranja povodom bibliografije knjiga ženskih pisaca u Jugoslaviji 1939.
- Kongres Međunarodne feminističke alijanse u Kopenhagenu 1939.
- Jela Spiridonović Savić: Jesenje melodije 1939.
- Antologija naše majke 1939.
- Jela Spiridonović Savić: Pripovetke 1939.
- Montenj. Kolarčev Narodni univerzitet 1939.
- U čast Pavla Popovića, Povodom jubilarne knjige Priloga posvećene Pavlu Popoviću 1939.
- Vera Kićevac 1939.
- Socijalni momenat u našoj savremenoj pripovetci i romanu 1939.
- Milica Janković 1939.
- Javno mišljenje 1939.
- Selma Lagerfel 1940 (1941).
- Jedna knjiga o deportaciji stanovnišva 1940.
- Prikaz biblioteke „Svetski pisci“ 1940.
- Srbi i Rusi 1941.
- The Yugoslav women fight for freedom 1943.
- The activity of Jewish womena in Yugoslavia 1943.
- The democratic trends in the Yugoslav education 1943.
- The national minorities in the free world 1943.
- Trideset godina od smrti Jovana Skerlića 1944.
- Oslobođenje Beograda 1944.
- Prva žena ministar prosvete u Jugoslaviji 1944.
- Jedna nova knjiga o velikom naučniku Jugoslovenu – Nikoli Tesli 1945.
- Demokratske ideje Vuka St. Karadžića 1947.
Recepcija
Recepcija tokom života autorke
- Teorija Književnosti, od Katarine Bogdanović i Pauline Lebl-Albale (1923.)
- Biblioteka „Udruženja Universitetski Obrazovanih Žena”. (1930)
- Naša žena u književnom stvaranju (1941)
Recepcija nakon njene smrti
- Voices in the Shadows: women and verbal art in Serbia and Bosnia (2000)
- The Emancipation of Women in Interwar Belgrade and the “Cvijeta Zuzorić” Society (2002)
- Jewish Writers in Serbian Literature (2003)
- Evokacija srpskog feminizma s početka 20. veka (2006)
- Paulinine uspomene (2008)
- Istorija srpske književne kritike 1768-2007 (2008)
- Albala-Lebl, Paulina (2010)
- ...kada sazremo kao kultura... Stvaralaštvo srpskih spisateljica na početku XX veka (kanon – žanr – rod) (2012)
- Francuska veza (2019)